Ciekawostki o jabłoni

1. Jabłonie są najważniejszymi drzewami owocowymi strefy umiarkowanej i drugimi po roślinach cytrusowych na świecie. Jabłoń występuje w dwóch postaciach, drzewa i krzewu. Są to drzewa światłolubne (choć znoszące lekkie zacienienie), stosunkowo odporne na suszę i mróz, jednak należy je chronić przed wiosennymi przymrozkami i przed silnym wiatrem w zimie. Jabłoń jest drzewem krótkowiecznym i dosyć wolno rosnącym. W zależności od odmiany i warunków bytowania osiąga wiek 20-100 lat. Tempo wzrostu 30-60cm/rok.

2. Ilość uprawianych odmian jabłoni domowej jest ogromna i sięga kilkunastu tysięcy. Oczywiście różne odmiany są uprawiane w różnych częściach świata.Obecnie największym producentem jabłek, wytwarzającym rocznie ponad 20 milionów ton tych owoców (co stanowi prawie połowę produkcji światowej!) są Chiny. Drugie miejsce zajmuje Argentyna (15%), trzecie - USA (7.5%).

3. W Polsce roczna produkcja jabłek wynosi około 2 miliony ton. Do najbardziej znanych odmian polskich należą 'Idared', 'Szampion', 'Jonagold', 'Golden delicious', 'Lobo', 'Gala' oraz 'Oliwka inflandzka' zwana potocznie 'Papierówką'.

4. Jabłoń domowa jest rozmnażana prawie wyłącznie przez oczkowanie i szczepienie, przy czym jako podkładki stosuje się gatunki naturalne, takie jak jabłoń dzika, jagodowa i śliwolistna.

5.Oprócz znaczenia w sadownictwie, jabłonie są także uprawiane jako drzewa ozdobne. Istnieją nawet specjalnie wyhodowane odmiany typowo ozdobne. Wytwarzają one małe i niejadalne, za to efektownie zabarwione owoce.

6. Jabłonie są jednymi z najdłużej uprawianych przez człowieka roślin użytkowych. Z wykopalisk wiadomo, że początek ich uprawy sięga okresu neolitu.

Najstarsze zwęglone resztki jabłek znane są z Anatolii i datowane na 6500 lat p.n.e.

Szlachetne formy jabłoni powstały po raz pierwszy na Kaukazie i w Azji Mniejszej i stąd przedostały się do Palestyny i Egiptu około 4000 lat p.n.e. dzięki ludom koczowniczym.

Najpóźniej jabłonie dotarły do Australii bo w końcu XVIII wieku.

7. W najdawniejszych czasach powszechną metodą przechowywania jabłek było suszenie przepołowionych owoców.

8. W Polsce natrafiono na nasiona jabłoni wśród znalezisk kopalnych w Biskupinie datowanych na 800 lat p.n.e. Były to prawdopodobnie nasiona jabłoni leśnej.

Wraz z przybyciem do Polski Cystersów i Benedyktynów zaczyna się uprawa jabłoni szlachetnych sprowadzonych z Europy Zachodniej.

9. Wcześniej na naszych ziemiach znano lokalne odmiany, takie jak: Kapuśniak, Rapa, Kutnia, Winiówka, Bukówka, Żytniówka, Papierówka, Moręgi, Smużki, Pierzgnięta, Stożki Zatorskie.

Nowe odmiany drzew i krzewów owocowych od najdawniejszych czasów przenoszono z jednych krajów do drugich. Metodę przenoszenia odmian z krajów o podobnym klimacie (lub chłodniejszym) nazywamy naturalizacją. Znaczna część odmian przenoszona do nowych, nawet podobnych warunków klimatycznych traci swe zalety i dlatego ich uprawa nie powinna wychodzić poza niewielki obszar.

Parę ciekawostek dotyczących owoców jabłoni :

1.W świeżych jabłkach znajdziemy prawdziwe bogactwo składników odżywczych, takich jak: witaminy: C, B1, B2, B3, B5, B6, B12, A, D, K, E, a oprócz tego: mnóstwo błonnika, retinol, tokoferol, beta-karoten oraz likopen.

2. Jabłek nie należy przechowywać z innymi owocami, ponieważ wydzielany przez nie etylen powoduje szybsze dojrzewanie i psucie się innych owoców.

3.Obite i zbrązowiałe jabłka nie tylko szybko się psują, ale także tracą większość swoich wartości odżywczych

4.Jabłko może być składnikiem diety odchudzającej - nie tylko dobrze wpływa na układ pokarmowy, ale przede wszystkim nie tuczy, bo zawiera jedynie ok. 130 kcal.

5.Sadownicy mają swoje sposoby na wyhodowanie pięknych owoców jabłoni. Aby jabłko było duże i soczyste, na jabłoni nie może ich być zbyt wielu. W tym celu drzewo przycina się tak, aby częściowo przerzedzić owoce. Kiedy jest ich mniej, to rosną ładniejsze!

6.Zostawiając ogryzek marnujemy sporą ilość miąższu. Warto zatem jeść jabłko do końca, bo ogryzek jest jadalny! Wyplucia wymaga jedynie samo gniazdo nasienne, które do najsmaczniejszych nie należy, ale znajduje się ono pośrodku ogryzka, więc jest łatwe do wykrojenia.

7. W skórce jabłka gromadzi się najwięcej witamin i...pestycydów. Jeśli więc jabłko nie pochodzi z uprawy ekologicznej, gdzie unika się stosowania chemikaliów, to przed zjedzeniem, lepiej obrać je ze skórki.